เครื่องดับเพลิงหรือถังดับเพลิง เป็นสิ่งที่คนส่วนใหญ่คงเคยเห็นเป็นประจำ แต่ความรู้เกี่ยวกับมันอาจยังไม่ครบถ้วนเสมอไป ในความเป็นจริงแล้ว เครื่องดับเพลิงเหล่านี้เป็นสิ่งมหัศจรรย์ทางวิศวกรรมที่มีคุณสมบัติที่สำคัญในการดับเพลิง และอาจช่วยในการรักษาชีวิตและทรัพย์สินในระหว่างภัยไฟ
รู้จักกับเครื่องดับเพลิงประเภทต่างๆ และคุณสมบัติของแต่ละประเภท รวมถึงวิธีการใช้งาน
1. เครื่องดับเพลิงชนิดน้ำ (Water Fire Extinguishers)
-
- ออกแบบมาเพื่อดับเพลิงประเภท A ที่เกี่ยวข้องกับวัสดุอินทรีย์ เช่น ไม้ สิ่งทอ และกระดาษ
- ทำให้ไฟเย็นลงโดยขจัดความร้อน
- แรงดัน : 7 – 10 บาร์ (ที่อุณหภูมิ 20°C)
- ปริมาตร : 6 – 9 ลิตร
- วัสดุ : เหล็กอ่อนทนต่อการกัดกร่อน
- การครอบคลุม : รุ่นมาตรฐาน 9 ลิตร ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 10 ตร.ม.
- ใช้ก๊าซไนโตรเจนหรืออากาศเป็นสารขับดัน
- ระยะเวลาการคายประจุ : 30 – 60 วินาที
- ลักษณะการออกแบบ : สีแดงทึบ มีสายยางและหัวฉีด
2. เครื่องดับเพลิงชนิดโฟม (Foam Extinguishers)
-
- สามารถดับเพลิงประเภท A และ B ได้
- โฟมจะผนึกพื้นผิวของของเหลว ปิดกั้นออกซิเจน และเปลวไฟเย็นลง
- แรงดัน : ประมาณ 14 บาร์
- วัสดุ : เหล็กอ่อนทนทาน
- ปริมาตร : 2 – 9 ลิตร
- การครอบคลุม : 6 ลิตร ครอบคลุมพื้นที่ 1.3 – 2.1 ตร.ม.
- ลักษณะการออกแบบ : ลักษณะทรงกระบอกสีแดงพร้อมแถบสีครีมหรือน้ำเงิน
3. เครื่องดับเพลิงแบบผงเคมีแห้ง (Dry Powder Extinguishers)
-
- มีประสิทธิภาพในการดับเพลิงประเภท ABC หรือ D
- ผงชนิดนี้รบกวนปฏิกิริยาเคมีในไฟ
- แรงดัน : ประมาณ 15 บาร์
- วัสดุ : เหล็กอ่อนทนทาน
- ปริมาตร : 1 – 9 กิโลกรัม
- ระยะเวลาการคายประจุ : 20 วินาที (ขนาดมาตรฐาน 2 กิโลกรัม)
- ลักษณะการออกแบบ : แถบสีฟ้าหรือเหลือง
4. เครื่องดับเพลิงคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) หรือ Carbon Dioxide (CO2) Extinguishers
-
- เหมาะสำหรับดับเพลิงประเภท B และไฟที่เกิดจากอุปกรณ์ไฟฟ้า
- CO2 จะแทนที่ออกซิเจนและทำให้สภาพแวดล้อมเย็นลง
- แรงดัน : 55 บาร์
- ปริมาตร : 2 – 5 กิโลกรัม
- ระยะเวลาการคายประจุ : 10 – 30 วินาที
- วัสดุ : อะลูมิเนียมหรือเหล็กเหนียวเพื่อกักเก็บ CO2 ในสถานะของเหลว
- ลักษณะการออกแบบ : แถบสีดำ
5. เครื่องดับเพลิงชนิดสารเคมีเปียก (Wet Chemical Extinguishers)
-
- ออกแบบมาเฉพาะสำหรับดับเพลิงประเภท F หรือไฟที่เกิดจากน้ำมัน
- สารเคมีเปียกจะทำปฏิกิริยากับน้ำมันและช่วยดับไฟ
- แรงดัน : 10 – 15 บาร์
- วัสดุ : เหล็กอ่อน
- ปริมาตร : 3 – 6 ลิตร
- ระยะเวลาการคายประจุ : 40 – 90 วินาที
- ลักษณะการออกแบบ : ทรงกระบอกสีเหลือง
6. เครื่องดับเพลิงโลหะ/ผงพิเศษ (Metal/Special Powder Extinguishers)
-
- ออกแบบมาสำหรับดับเพลิงประเภท D หรือไฟที่เกิดจากโลหะ
- ผงพิเศษช่วยดับไฟและกักเก็บออกซิเจน
- วัสดุ : เหล็กเหนียวเคลือบพิเศษ
- ลักษณะการออกแบบ : แถบสีน้ำเงินหรือสีเหลือง
การรู้จักและเข้าใจเครื่องดับเพลิงที่ถูกต้องสามารถช่วยในการจัดการกับเพลิงในกรณีฉุกเฉินและป้องกันความเสียหายได้อย่างมีประสิทธิภาพขึ้น คุณสามารถเพิ่มความรู้เกี่ยวกับการดับเพลิง และฝึกทักษะการใช้อุปกรณ์ดับเพลิงอย่างถูกต้องสามารเรียนรู้ได้จาก คอร์สดับเพลิงขั้นต้น ซึ่งส่วนใหญ่หากเป็นบริษัท หรือองค์กรมักจะจัดอบรมซ้อมอพยพหนีไฟประจำปีร่วมด้วย สุดท้ายนี้อย่าลืมทดสอบและบำรุงรักษาเครื่องดับเพลิงเพื่อให้มั่นใจในประสิทธิภาพของมันตลอดเวลาในกรณีฉุกเฉินที่จำเป็น